понедељак, 19. септембар. 2011. 01:09

Povodom donošenja novog Zakona o genetički modifikovanim organizmima u Republici Srpskoj, naši saradnici u Banjaluci razgovarali su o nacrtu ovog zakona sa šefom za kontrolu GMO u Poljoprivrednom institutu Republike Srpske i članom komisije za izradu Zakona, doc. dr Voislavom Trkuljom.

Prema rečima doc. dr Voislava Trkulje, razlozi za pripremu i donošenje Zakona o genetički modifikovanim organizmima (GMO) u Republici Srpskoj su osiguranje visokog nivoa zaštite zdravlja ljudi i životne sredine i biodiverziteta, kao i zaštita interesa potrošača. Zakon o genetički modifikovanim organizmima će omogućiti potrošačima da izvrše izbor u vezi sa hranom koju upotrebljavaju za ishranu s obzirom na genetički modifikovanu hranu, koja će prema odredbama ovog Zakona morati biti jasno obilježena, tako da će potrošači moći da zaštite svoje osnovno pravo na izbor, tj. moći će da sami donose odluku da li žele ili ne da kupuju i konzumiraju hranu koja sadrži genetički modifi kovane organizme (GMO).

Takođe Zakon o genetički modifikovanim organizmima će omogućiti zaštitu interesa proizvođača na istovremeno osiguranje nesmetanog funkcionisanja unutrašnjeg tržišta Republike Srpske i BiH. Zakon o genetički modifikovanim organizmima usklađen je sa Uredbom EU 1946/2003, 1829/2003, 1830/20003 i 1981/2006 Evropskog Parlamenta, Direktivom 1990/219/EC i 2001/18/ EC i odlukom 91/448/ EC, što je još jedan od razloga za donošenje ovog zakona.

Nacrt zakona o GMO

Zakon o genetički modifikovanim organizmima se sastoji od ukupno 71 člana koji su razvrstani u deset poglavlja, u kojima se definiše:

U poglavlju I – OSNOVNE ODREDBE, članovima od 1. do 5. defi niše se šta je predmet regulisanja, cilj donošenja zakona kao i značenje pojedinih termina koji se koriste u ovom zakonu.

Poglavlje II – POSTUPAK ODOBRAVANJA I UPOTREBA GMO-a, članovima od 6. do 18. regulisana su pitanja koja se odnose na: upotrebu GMO-a, način izdavanja odobrenja za upotrebu GMO-a, povjerljivost podataka, izdavanje rješenja o odobrenju za upotrebu GMO-a. U ovom poglavlju su regulisana i pitanja koja se odnose na postupak ocjenjivanja i izdavanje ovlašćenja laboratorijama za ispitivanje i kontrolu GMO-a.

Poglavlje III – OGRANIČENA UPOTREBA GMO-a, članovima od 19. do 31. regulisana su pitanja koja se odnose na kvalifi kaciju ograničene upotrebe GMO-a, preispitivanje ograničene upotrebe GMO-a, kontrolisani zatvoreni sistem, upis u Registar kontrolisanih zatvorenih sistema. U istom poglavlju regulisano je i pitanje plana mjera za slučaj incidentne situacije, kao i postupak u slučaju incidentne situacije.

Poglavlje IV – NAMJERNO UVOĐENJE GMO-a U ŽIVOTNU SREDINU, članovima od 32. do 40. regulisani su način i obaveze podnosioca zahtjeva za namjerno uvođenje GMO-a, u životnu sredinu. U istom poglavlju obrađeno je šta sadrži Plan mera u slučaju nesreće kao posledica namernog uvođenja GMO-a u životnu sredinu, kao i dužnost podnosioca zahteva da podnosi Izvještaj o rezultatima namjernog uvođenja GMO-a u životnu sredinu, kao i njegovim obavezama u slučaju neplaniranog širenja GMO-a.

Poglavlje V – STAVLJANJE GMO-a U PROMET KAO PROIZVODA ILI KOMPONENTE U SASTAVU PROIZVODA, članovima od 41. do 55. regulisane su obaveze podnosioca zahteva, za stavljanje GMO-a u promet kao proizvoda ili komponente u sastvu proizvoda (i to: podnošenje zahteva, postupanje po zahtevu, postupak izdavanja odobrenja, sadržaj odobrenja, produženje navedenih odobrenja, informacije o opasnostima od stavljanja u promet navedenih proizvoda, obaveza označavanja proizvoda koji u sebi sadrže GMO-a, rukovanje, pakovanje i prevoz takvih proizvoda kao i postupanje s otpadom). U istom poglavlju regulisano je utvrđivanje odgovornosti za nastalu štetu učinjenu uvozom ili stavljanjem na tržište takvih proizvoda.

Poglavlje VI – NAUČNO-STRUČNA TELA ZA PROVOĐENJE ZAKONA, članovima od 56. do 61. regulišu se naučno-stručna tela, njihov sastav i zadaci za provođenje zakona (Komisija za GMO, Odbor za ograničenu upotrebu GMO-a i Odbor za uvođenje GMO-a u životnu sredinu).

Poglavlje VII – REGISTAR GENETIČKI MODIFIKOVANIH ORGANIZAMA, članovima 62. i 63. regulisana je obaveza i uslovi uvođenja jedinstvenog i posebnih registara GMOa.

Poglavlje VIII – UPRAVNI I INSPEKCIJSKI NADZOR, članovima 64. i 65. regulisan je upravni i inspekcijski nadzor nad izvršavanjem ovog zakona, ovlaštenje i dužnosti inspektora u obvljanju poslova inspekcijskog nadzora.

Poglavlje IX – KAZNENE ODREDBE, članovima 66. i 67. propisuju se prekršaji za pravna lica, odgovorna lica u pravnom licu, preduzetnike i fizička lica, te novčane kazne koje je moguće izricati za određene prekršaje.

Poglavlje X – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE, članovima od 68. do 71. se utvrđuje rok za donošenje podzakonskih propisa, početak rada naučno-stručnih tela, te objavljivanje i stupanje zakona na snagu.