четвртак, 11. август. 2011. 17:08

Veliku pažnju naučne javnosti privukla je vest o pojavi nove bolesti pšenice . Reč je o gljivičnom oboljenju Ug99 koje napada celu stabljiku biljke (nadzemni deo) i može da je uništi za samo nekoliko dana.

Pšenica je, posle kukuruza, naša najznačajnija i najviše gajena biljka. Gaji se na površini od oko 600.000 – 700.000 ha sa prosečnim prinosom od oko 3,9 t/ha. Pšenica se uglavnom gaji u plodosmeni sa kukuruzom i drugim okopavinama, ali izvesne površine se seju u monokulturi. Sa agrotehničkog stanovišta monokultura se ne preporučuje, ali se u praksi upražnjava. Monokultura, pored niza drugih nepovoljnih okolnosti dovodi do češće i jače pojave nekih bolesti pšenice , koje u znatnoj meri mogu umanjiti prinos. Posebno značajne bolesti pšenice su: crna rđa, lisna rđa, glavnica, pepelnica, fuzarioze klasa, septorioze i mnoge druge.

Stručnjaci iz sveta upozoravaju da se širi nova vrsta stare bolesti pšenice poznate pod nazivom “rđa stabljike” (“stem rust” koju prouzrokuje gljiva Puccinia graminis) koja može da zarazi usev pšenice za samo nekoliko časova. Ovako velikoj infektivnosti doprinosi vetar koji čitave oblake njenih nevidljivih spora lako prenosi na razdaljinu od više stotina kilometara.

Ova nova bolest je stručnjacima poznata pod oznakom Ug99, jer se prvi put pojavila u Ugandi 1999. godine i dovela do velikog smanjenja prinosa, odakle se preko Afrike prenela u Iran i širi se dalje na prostore Pakistana, Indije i Bangladeša – koji zajedno proizvode oko 15% svetske pšenice. Gljivično oboljenje Ug99 napada celu stabljiku biljke (nadzemni deo) i može da je uništi za samo nekoliko dana. Štete na usevima pšenice u Ugandi i Keniji od ove bolesti idu na preko 80%.