недеља, 18. септембар. 2011. 16:09

Na Novom Zelandu preovlađuju specijalizovane farme ovaca u privatnom vlasništvu, veličine oko 4000 grla. Najveći deo tamo uzgajanog jagnjećeg mesa izvozi se u EU. Može se reći da poslednjih godina ptica kivi, kao zaštitini znak ovog ostrva, pada u senku jagnjića.

Severno i Južno ostrvo koja čine ovu zemlju zauzimaju 3 puta veću površinu od Srbije, dok je broj stanovnika duplo manji od našeg. Novozelanđani su srdačni i druželjubivi, bez obzira kojoj rasi pripadali. Na Novi Zeland je prva došla polinezijska fl ota kanua oko 1350. godine i naselila ga, a pleme se samo nazvalo Maori, ljudi zemlje. Svoju novu postojbinu nazvali su Ao Te Aroa ili Zemlja dugog belog oblaka, kakva im se učinila kad su je prvi put ugledali. Beli moreplovci su tu zemlju udaljenu 2000 km od Australije prvi put ugledali 1642. godine i otad je počeli naseljavati, dok su u poslednjih nekoliko godina Azijati gotovo zaposeli sve veće gradove, a posebno Okland gde u svom vlasništvu imaju bezbroj malih trgovina. Novi Zeland ima modernu, prosperitetnu i razvijenu ekonomiju sa ukupnim BDP-om 128 milijardi dolara (2008 godine), što po glavi stanovnika iznosi 30.000 dolara. Prema zadovoljstvu življenja u njoj, zemlja je 2005. svrstana među 20 najboljih na svetu, a njeni gradovi Okland i Velington spadaju u prvih 15. Porezi su niži nego u ostalim zemljama i vlada potpuno slobodno tržište.

Novozelandski izvoz se bazira na područje Pacifika, a većinom su to agro – stočarski proizvodi, energenti (nafta i gas), rude (aluminijum, boksit, zlato) i industrijski proizvodi. Svoju visoku razvijenost zemlja temelji na izvozno orijentisanoj poljoprivredi. Iako se tek 10% stanovništva bavi poljoprivredom, upravo ona ima najveći deo u izvozu: čak 30% ukupnog izvoza i to najviše za tržište EU, SAD i Japana.  Uprkos velikim kolebanjima cena poljoprivrednih proizvoda, poslednjih je godina mnogo uloženo u racionalizaciju proizvodnje i povećanje produktivnosti kako u poljoprivredi tako i u prerađivačkoj industriji.

Novi Zeland zahvaljujući velikom broju travnjaka i pašnjaka imadobro razvijeno stočarstvo, pre svega mesno i mlečno govedarstvo zatim i ovčarstvo. Preovladavaju specijalizovane farme u privatnom vlasništvu. Prosek je oko 4000 grla po farmeru čime su po ukupnom broju grla (oko 45 miliona) dospeli na 3. mesto u svetu. Ovce i goveda su najvažniji stočarski proizvodi iako se broj grla poslednjih godina smanjuje.

Ovčarstvu je pogodovala sveža i vlažna klima zbog uticaja okeanskih vetrova koji često donose kišu. U ovčarstvu je najvažnija proizvodnja vune koja sa 6,3% učestvuje u celokupnom izvozu ove zemlje. Novi Zeland je ujedno i najveći svetski izvoznik jagnjećeg i ovčjeg mesa. I oni su počeli da koriguju tip jagnjetine (kvalitet mesa) prema zahtevima tržišta, pa tako i Romanov i druge rase iz raznih krajeva sveta, možda i iz Svrljiga, odlaze tamo da poboljšaju ukus i poprave produktivnost. Novi Zeland nije bogata država, pa se ne rasipa novcem poreskih obveznika kojih je ionako malo. Zato autoputevi skoro da ne postoje, izuzimajući ulazak u najveće gradove, dok se na mostovima kod prelaska reka kolovoz sužava na jednu traku kojom, iznad svega, prolazi i železnica. Oba ostrva sjajno su povezana železnicom koja je 1993.godine privatizovana i koja na svom putu od 4.000 km prelazi preko tačno 2.178 mostova. Pašnjaci i zemlja nisu u vlasništvu države nego običnih ljudi, pa po celom Novom Zelandu nema mesta uz put, osim ulaza u posed, koje nije ograđeno. Između većih gradova – zelena pustoš, 50,6% površine zemlje zauzimaju travnjaci i pašnjaci.

Na Severnom ostrvu vrlo je razvijeno voćarstvo, pre svega gajenje jabuka, marelica, kivija, pomorandži, a brzo se širi i gajenje vinove loze. 1990. godine je uvezeno kinesko voće „gooseberry“, kasnije preimenovano u kivi. Jednostavno fantastično zvuči činjenica da pre te godine na celom Novom Zelandu nije bilo niti jedno stablo, dok je danas ova zemlja prvi proizvođač kivija u svetu. Razvijeno je i šumarstvo – 28% države je prekriveno šumama, a posebnu važnost ima eksploatacija skupocenog drveta kauri koje može da naraste do 50 m u visinu, zatim ribarstvo – godišnji ulov ribe iznosi 550.000 tona.

Iskoristiti svu snagu prirode

Zbog obilja voda oko 75% energije na Novom Zelandu proizvodi se u hidroelektranama koje su podignute na mnoštvu brzih reka. Koristi se i vrela voda iz podzemlja u vulkanskom području do koje se dolazi pomoću bušotina. Tako su izgrađene dve geotermalne elektrane u središnjem delu Severnog ostrva koje proizvode oko 7% novozelandske električne energije. Severno ostrvo nastalo je na tzv. vatrenom rubu dveju tektonskih ploča Zemljine kore koje udaraju jedna o drugu. Zbog toga je ovo područje geološki vrlo aktivno, s mnoštvom gejzira i vulkana. Najveće novozelandsko jezero Taupo ispunjava ogromni krater koji je stvoren pre 1800 godina najvećom poznatom vulkanskom erupcijom u istoriji planete. Pepeo je tada, nošen vetrom uslovio promene na nebu koje su bile uočljive u Kini, pa čak i Rimu.

Najizolovanija država na svetu najviše zarađuje od turizma

Novi Zeland se potpuno orijentisao na razvoj turizma. Udaljenost je glavni razlog za kasno uključivanje u međunarodni turizam. Avioni su morali postati dovoljno veliki, brzi i pouzdani, a životni standard toliki da se može doleteti iz udaljenih zemalja. Međunarodni turizam se poslednjih godina razvija gotovo eksplozivno. Glavni faktori koji privlače strane turiste su grad Okland, gejziri, snegom prekrivene planine i fjordovska obala Južnog ostrva. 2008. turizam je zaradio 12 milijardi dolara i zapošljavao 200.000 ljudi. Očekuje se da će u sledećih 5 godina imati stopu rasta od 4% godišnje. Međunarodni turizam je postao i najveći pojedinačni izvor prihoda za Novi Zeland.